احمد زارع زردینی؛ حمید حمیدیان؛ فخرالسادات علوی؛ مریم امینی
دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 1-23
چکیده
در دوره معاصر، مواجه با انبوهی از آثار تفسیری در مباحث وجودگرایانه از جمله انسان در متن زندگی، آزادی، انتخاب، مسئولیت، تفرد، اضطراب، معنایزندگی و... دال بر شکلگیری گفتمان وجودگرایی در تفسیر متون دینی است. در این مقاله پس از تحلیلوبررسی، این رویکرد به مثابه یک گرایش جدید تفسیری معرفی شدهاست. برای تبیین زوایای مختلف این گرایش، ...
بیشتر
در دوره معاصر، مواجه با انبوهی از آثار تفسیری در مباحث وجودگرایانه از جمله انسان در متن زندگی، آزادی، انتخاب، مسئولیت، تفرد، اضطراب، معنایزندگی و... دال بر شکلگیری گفتمان وجودگرایی در تفسیر متون دینی است. در این مقاله پس از تحلیلوبررسی، این رویکرد به مثابه یک گرایش جدید تفسیری معرفی شدهاست. برای تبیین زوایای مختلف این گرایش، به مقایسه گرایش وجودگرایی با گرایشهای عرفانی، اجتماعی و تربیتی در تفسیر پرداختهشدهاست و نسبت هریک با گرایش وجودگرایی مورد بررسی قرارگرفتهاست. نتایج باهمنگری این سه گرایش تفسیری با گرایش وجودگرایانه حاکی از آناست که ضمن اشتراک این گرایشها در برخی ویژگیها، نسبت همسویی بینشان برقراراست و هیچیک در مقابل این گرایش قرار ندارند. معرفت نفس، اهمیت تدبرگرایی در تفسیر، تأکید بر خودسازی، نحوه تعامل با عقل و عدم اعتماد مطلق بر آن و... از مشترکات گرایشتفسیری عرفانی با گرایش وجودگرایی است. اهمیتدادن به بعد عملی زندگی، داشتن رویکرد انتقادی، استفاده از نثر جذاب و قابل فهم برای عموم و همچنین تقلیدناپذیری از ویژگیهای مشترک گرایش اجتماعی با وجودگرایی است اما از جهت جایگاه عقل و اعتماد بر عقل در تفسیر با گرایش وجودگرایی همسو نبوده تا جایی که برخی به تفسیر اجتماعی، تفسیر عقلانی نام نهادهاند. لزوم توجه به انسانشناسی صحیح قرآنی، اهتمام به نیاز انسان عصر حاضر و مسئولیتهای فردی و توجه به انسان به عنوان موجودی مختار از مسائل مشترک میان گرایش وجودگرایی و گرایش تربیتی است.